Əşyaların səsi- I hissə

Bir gün bir adam tanımışdım və bütün həyatım dəyişmişdi. İndi onun haqqında  yalnız keçmiş zamanda danışmağım hər şeyin bitməsi, yaşadığım hər nə varsa yaddaş xarabalığında itgin düşməsi və bir dəfəlik xatirəyə çevrilməsi mənasına gəlmir. Ona görə xatırlamağa çalışdıqca hər dəfə bir hadisə əlavə olunan həmin günlərin qaranlıq, özümün də anlmaqda çətinlik çəkdiyim sirli tərəfindən bəhs edən əlinizdə tutduğunuz bu kitabı tam,  bitmiş hesab eləməyin.

                                            

                                                           ***

Marsel Prustun “ İtgin zamanın sorağında” epopeyasından “Albertina itgin” romanını soruşmaq üçün girdiyim kitabxanada imza günü keçirildiyini görüb təəccübləndim. Sonralar anlayacaqdım ki, indi adını xatırlamaqda çətinlik çəkdiyim yazıçının  imza gününə yığışan adamların yarısı yazıçı, şair yarısı da  dost-tanışlarıdı. Onu ilk dəfə orda görmüşdüm. Gözlərini əlindəki kitabdan ayırmadan  yanındakı ifadəsiz qızın fiziologiyasından mənasız olduğunu hiss elədiyim suallarına  təmkinlə cavab verir, arada üzünə baxıb gülümsəyir, əllərini cibinə qoyub kitabxanada gəzişdikcə qız da arxasınca gəlməyə, addımlarını addımlarına köçürməyə çalışırdı. Birdən dayanıb kölgə kimi dababına urcah olan qızla üz-üzə gəldi. Gülümsəyib dodaqlarının hərəkətindən hiss elədiyim, ancaq aydınlaşdıra bilmədiyim üç söz dedi. Qızın üz ifadəsi dəyişdi, arxasını çevrilib getdi. Sonrakı görüşlərimizdə hər dəfə o qıza nə dediyini soruşsam da dəqiq cavab ala bilmədim. Üstünü vurmayıb qısa zamanda unutdum. O mənim gördüyüm ilk canlı-qanlı, yaşayan yazıçı idi. Onun yaşıl paltosunu, yumru eynəyini, yarpaq kimi əyilən belini, qəhvəyi çantasını gördükcə öz içimdə “Gələcəkdə mən də yazıçı olacam” deyirdim.

Bayıra siqaret çəkməyə çıxdım. Kitabxanadan çıxan gözəl qızlara baxa-baxa gələcəkdə yazacağım romanlar, alacağım mükafatlar, hətta Nobel nitqimin hansı cümləylə başlayacağını belə düşünürdüm. Mükafat  hesabıma yatan kimi satıcı Südabə xaladan bir blok “Camel” almağı düşünürdüm. Özü də ayağı ilə başı arasında bir şəhərlik məsafələr olan supermarketlərdən yox, məhz Südabə xalanın balaca, barmaq boyda dükanından. Ölkə iqtisadiyyatının təməli xırda biznesdən asılıdır. Beləliklə, xalqa öz mənəvi borcumu Südabə xalanın timsalında ödədikdən sonra rahat yaşaya bilərdim. Siqaretim qutarmışdı. Əlimi cibimə atıb əzik beşliyin istiliyini hiss elədim. Yenə də özümü sındırmayıb iki addımlığımdakı köşdən bir paket “Camel” aldım. Düzünü desəm bu siqaret mənə özümü yazıçı kimi hiss elətdirirdi və  mən bu hissin dəlisi idim.

Bilmirəm göyün neçənci qatındaydım. Birdən onun yanımdakı varlığından bədənimdə şimşək çaxdı. “Yandıranın var ? “ dedi. Hələ sual bitməmiş tələsik yandıranı çıxarıb siqaretini yandırdım. Sonra “Hə, var !” dedim. Beynimdəki hüceyrələr bir-birinə elə qarışmışdı ki, söz və fəaliyyət yerini dəyişmiş, ortada çaşbaş, qəribə bir mənzərə yaranmışdı. Gülümsədi. “Sən də yazıçı olmaq istəyirsən ?” Bilmədim nə deyəm. “Deyəsən” dilimdən ancaq bu söz çıxdı. “Onda axıra qədər gözlə, bir yerdə çıxaq, yazıçı olub, olmayacağına qərar verək “. Mən gülümsədim. Sonra o da gülümsədi. Önümüzdən iki qız keçdi. Göydə şimşək çaxdı. Burnuma yağış damcısı qondu.

                                             

                                                               ***

 Həyatımda bu qədər içmişdimmi ? Bilmirəm. Debütü pivə ilə elədik. Sonra çaxırla davam eləyib vodkaya keçdik. Heç vaxt bu qədər yazıçının əhatəsində olmamışdım. Bir neçə rumkadan sonra bəşəri idealardan danışmağa, müharibəni pisləməyə başlayıb dünyanı yalnız sənətin, ədəbiyyatın xilas edəcəyi haqqında uzun və darıxdırıcı mühazirələrə qulaq asmalı olacaqdım. Ağız deyəni qulaq eşitmirdi. Aralarından biri öz şeirini oxuyur, digərləri  pıçıldaşır, xısın-xısın gülür, şeirin vurğulu yerində güya maraqlı detal tapmış kimi diqqət kəsilirdilər.Aralarından nisbətən sakit biri ovcuna sıxdığı rumkanı qaldırıb sağlıq dedi : “Bunu içək Nobelin sağlığına” . Hamının üzündə günəş çıxmağa başladı. Nobel adı gələn kimi suları təzələndi, özlərini düzəltdilər, ucuz arağı sayğı duruşunda içib masadakı xiyar turşusuna hücm elədilər. O, əlini çiynimə qoyub məni təqdim eləyəndə mədəmdəki spriti hamilə qadının bətnindəki körpə kimi hiss edirdim. “Bu gənc dostumuz yazıçı olmaq istəyir. Özü də indidən Nobelə namizəddir . Mən inanıram ki, o bunu bacaracaq.”

                                                             ***

Sonra necə oldusa dava düşdü. Mən aradan sivişib bayıra çıxdım. Ürəyim bulanırdı. Siqaret çəksəydim qusa bilərdim. Birini çəkdim. Qusmadım. İkincini yandıranda O gəldi.“Yandıranın var, yazıçı ?” Aldığı dərin qüllabın səsi qulağıma doldu. “Sən artıq xalis yazıçısan. Özünü təbrik edə biləsən”. Düzünü desəm bunların heç biri vecimə deyildi. Sadəcə evə getmək, başımı yastığa  qoyub bir neçə il yatmaq istəyirdim. Bir tərəfdən də hər şey mənə qeyri-adi görünürdü. Yazdıqlarım cızmaqaradan başqa bir şey olmasa da artıq mənə yazıçı deyən adamlar var idi.

Nə qədər söhbət eləmişiksə xatırlamaqda çətinlik çəkirəm. Sonra bu söhbətin hissələrini hırda-hırda yadıma salıb üzərində ciddi-cəhdlə düşünəcəkdim. “Bayaq bir yerdə oturduğumuz adamların hamısı bədbəxtdir”. Birdən şiddətli dərəcədə ürəyim bulanmağa başladı. Qusdum. Elə bil sərxoş bədənim bu ağrılı cümləni həzm edə bilməyib, qaytarmışdı.

Evə yollananda hava açılır, günəş hündür binaların arasından gülə-gülə bizə tərəf boylanırdı. Taksiyə mindik. Taksi doqquzuncu mikrorayonun hündür binalarından birinin astanasında saxladı. Sağollaşmaq üçün  yaxınlaşdım. “Sən o qıza nə demişdin ?” soruşdum. Gülümsəyib güzgüdən taksi sürücüsün cod üzünə baxdı. “Heç nə”

                                                              ***

 Həmin gündən sonra tez-tez görüşməyə başlamışdıq.  Məni ciddi tədbirlərə aparır, yanında oturdur, nə vaxtsa görəcəyimi, danışacağımı təxmin belə etmədiyim yazıçılarla görüşdürəndə və ya yazdıqlarımı oxuyanda, məsləhətlər verəndə özümə ən yaxın adamın o olduğunu qəribə intiuasiya ilə müəyyənləşdirirdim. Həftə sonları görüşürdük. İçərişəhər metrosunun önündə “Yandıranın var, yazıçı ?” kəlməsi onun varlığından xəbər verirdi. Hərdən mənə elə gəlirdi ki, hətta onun alışqanı olsa belə o öz siqaretini mənim alışqanım ilə yandırmaq istəyir. Facebookdakı yazışmalarımızı yığsaq yaxşı bir kitab alınardı. Hərdən zarafatla deyirdi ki, Pol Austerlə Con Maksvel Kutzenin məktubları dünyada nə qədər məşhurdursa, bir gün bizim yazışmalarımız da o qədər məhşur olacaq. İkimiz də buna inanmırdıq, amma ikimiz də ürəkdən gülürdük. Uzun müddət sonra həmin günləri düşünəndə anlamışdım ki, biz bu səmimi zarafatlar, gülüşlərlə sadəcə acı reallıqdan öz qisasımızı alırmışıq. Univerisitetin üçüncü kursunda oxuyurdum. Dərsdən çıxıb birbaş evə gəlir. Bir az oxuyub yuxuya gedir. Axşam oyanıb səhərə qədər yazırdım. Onun tanışlığı ilə yazılarım dərc olunmağa başlamışdı. Həm də əvvəlki yazılarımla müqayisədə düşünürdüm ki, özüm kimi yazılarım da yetkinləşir, böyüyüb təcrübə yiyəsi olur.  Gecə saat beş radələrində telefona mesaj gələndə mətnin içinə elə sirayət eləmişdim ki, fikir vermədim. Saat yeddidə yatıb doqquzda oyanırdım. Yatmamışdan əvvəl bir neçə dəqiqə telefonda başımı qatır, yuxunun isti nəfəsi gözümə toxunan kimi də həyatın o biri üzünə yollanırdım. Mesaja baxdım. “Ona deyərsən ki, sağ olsun. Hər şey gözəl idi. Birdə məni bağışlasın” Anlamayıb zəng elədim. Telefonu bağlıydı.

Uzun müddət sonra köşklərdən birində gözümə sataşan şəklini görəndə diksindim. Qəzeti alıb oxudum. “Yaddaşını itirən şair itgin düşdü”. Qəribə olmuşdum. Düzü əvvəl inanmadım. Bizim qəzetlər hər gün yüz yalan satır. Hər halda bu da onlardan biri. Ancaq sonra düşündüm ki, ay dadi bidad, düz iki həftədir mən onunla görüşmürəm. Telefonuna da zəng çatmır. İçimə necə həyacan doldusa yerimdə donub qaldım. Bilmədim neyniyəm. Yanımdakı oğlana yaxınlaşdım. “Yandıranın var ?”