Orxan Həsənzadə- Kirayə adam

   

Hərdən dostların “necəsən” sualına verməyə cavab tapmır, astaca “kirayəyəm” deyirəm. Son iki ayda dəyişdiyim evlər, iş yerləri, adamlar,- hamısı bir sözün- “kirayəyəm”in içinə elə sığışır ki, elə bil, bütün sözlərin atası odur və bütün sözlər həmin kəlmənin əlindən tuta-tuta, yaxasından yapışa-yapışa  böyüyüb və onu da düşünürəm ki, içimdə hələ yeniyetməlik dövrünü yaşayan kəlmələr “kirayəyəm” in yanında  başı oyuncaq hərflərə qarışan ağzı selikli uşaqdır.

Dəyişdiyim iş yerləri bədənimin itgin düşən parçaları kimidir. Hərəsi şəhərin bir tərəfinə atılıb. Son iki ayda üç iş dəyişmişəm.

    Hər şeyin birdən birə müvəqqətiyə, məluma çevrildiyi bu zamanlarda sevdiyim bir neçə detalı tapmaq, körpə əzizləyən misalı əzizləmək, onu almaq, özünə sıxmaq və estetika dediyimiz şeyin naməlum düsturunda bişirib ədəbiyyata çevirmək... Əzizlərim, icazə verin iki aylıq iş həyatımın bədənində bir neçə xatirəlik gəzintiyə çıxaq. Odur ki, kəmərlərinizi bağlayın və gülümsəyin.

   "Qara Qarayev" metrosunun üzü qaranlığa açılan çıxışında, kino-teatrın sağ yanağında şəhərin mərkəzindən uzaq yeni-yeni açılmağa başlayan lüks dönərxanlardan biri. Dostoyevskinin bədbəxt obrazlarını bir-bir Sibirə yola salması kimi bu yer də sanki yazıçı istedadının torundan qaçıb eyni yerə yığışan adamlarla doludur. Məkanın müştərilər görən tərəfi, yəni hələ çılpaq olmayan yanı iki hissədən (içəridəki masalar və çöldəki teras) ibarətdir. Bu işə heç vaxt alışa bilmədim və bəlkə elə bu yazı da öyrəşə, özümünküləşdirə bilmədiyim bir iş haqqında kədərli notlardan çox mənəvi borcumu ödəmək cəhdimdir. Əzizlərim, indi düşünürəm ki, işlədiyim bir neçə həftəni üstümdə kədərsiz xatırlaya bilmirəm. Daha dəqiq desək elə bilirəm ki, üstündə kədər olmadan bu xatirələrin kandarına yaxın durmaq mükün deyil. Kədər, həmin günlərin vizit-kartı, nə bilim, buraxlış vəsiqəsidir.

Çoxdan, lap çoxdan, təxminən iki ay öncə baş verən yaşantı xarabalığını xatırladığım zaman yaddaşımın kövrək yanağında öpüş izləri kimi qalan bu hadisələri yığmaq, boy sırasıyla düzmək, adamları dənə-dənə, ədəd-ədəd, nəfər-nəfər sıralamaq haqqında düşünürəm və həm də onu düşünürəm ki, ruhum üçün bu qeyri-adi mühitə alışmağa çalışmağımın mənə birdən-birə necə əzab verdiyini, ayaqlarından başı aşağı asılan məhkum kimi dünyanı tərsinə gördüyümü yalnız bir neçə dəqiqəlik siqaret fasilələrində hiss edə bilmişəm. Müştərilərin qəfildən gəlib, qəfildən də getdiyi ( adamların eyni vaxtda acıb, eyni vaxtda doyması) bu qəribə məkanda unutmadığım bir neçə detalı icazənizlə bölüşəcəm.

1.            Siqaret fasilələrində hər beş dəqiqədən bir ayağımın altında titrəyən yer. İlk öncə məni təəccübləndirən, qorxudan bu hadisə, sonrakı təcrübələrimdə aşağıdan  metro qatarlarının  keçdiyini bilməyim ilə adiləşdi. Sonra həmin yerdə hər dəfə siqaret çəkməyə gedəndə ağlımda buz kimi bir fikir dolaşmağa başladı. “Göydə Allah, yerdə qatar qorxusuna yadlaşdığım yer”

2.           Yan kafedəki on yeddi yaşlı qoca xadimə qız. Ağzında bir topa söyüşlə hər sabah kafenin qabağını süpürməsini dodağımın arxa tərəfinə yığdığım gülüşlə izləyirəm. Siqaret çəkdiyimi görüb yaxınlaşır.

–  Bir dənə siqaret ver də.

    Verirəm.

 -  Özün hardansan ?

    Susuram.

 -  Burda işləyirsən ?

    Başımla təstiq edirəm.

    Qara Qarayev prospektinin ütülü asvaltını təkərlərinə yığıb irəliləyən tək-tük maşınlara baxıb gülümsünür.

-   Bakıda kirayə qalırsan ?

-   ...

3.              Adı müqəddəslər siyahısında olan kuryerlə qısametrajlı söhbətlər ,bəlkə,  bayaqdan çəkmək istədiyim şəklin ən rəngli köşəsidir. Dostum “Azərbaycan Texniki Univerisiteti” ni bu il bitirmişdi. Tez-tez yaxın zamanda həribiyə gedəcəyini, burda müvəqqəti işlədiyini deyirdi. Qəribəydi. Uzaqlıydı. Kədərliydi. Üzümüzdəki kədərin oxşar olduğundan xəbəri vardımı, yoxsa sadəcə danışacaq, gülüşəcək kimsə yoxdu deyə bu qədər yaxın idik, bilmirəm. Elə bil ki, üzündən qatar yolu keçmişdi. Özünü yavaş-yavaş ifadə eləməyə başlayan saqqalından istənilən yazını oxumaq olardı. İndi düşürəm ki, həmin üzdən oxuduqlarım mənə bütün kitablardan, bütün filmlərdən, bütün musiqilərdən daha çox şey öyrətdi. Birdə həmin adamı unuda bilmədim.

   İşim axşam səkkizdən gecə ikiyə qədər davam edirdi. "Xalaqlar dostluğu" metrosuna yaxın ərazidə yaşadığıma görə  işdən çıxıb  gecənin də, küçənin də kor vaxtında evə piyada qayıdır, yorğun anlarımda yaxınlıqdakı parklardan birində oturub dincəlir, yola yenidən davam edirdim. Gecələr hər şey sirli və vahiməli görünür. Fahişlərindən tutmuş, yorğun günün sonunda işdən evə tələsən dilənçi addımlarına, küçə fənərlərinə hürən axsaq itlərə qədər hamısı, hamısı sanki eyni yerdən qopmuş, eyni evin, eyni ehtiyacın, eyni kədərin adamları idilər. Qəribəydilər. Çox qəribədilər.