Orxan - Hasanzadə- Bakı

Universitetə yeni qəbul olduğum zamanlarda onun bir parçasına çevriləm deyə bircə gündə bütün şəhəri əzbərləmək, yaddaşıma yazmaq istəyirdim... Elə fikirləşirdim ki, bir gündə şəhərin bütün divarlarıyla, səkiləriyla bütün tarixi abidələri, məscidləri, kilisələriylə tanış olmalıyam. Qorxurdum ki, bunu etməsəm şəhər sonradan məni tanımayacaq. Üstünə tarixin çirki hopmuş bu boz şəhərlə qısa zamanda tanış olmadığım təqdirdə nə vaxtsa məndən qisas alacağını, məsələn  gecənin  birində üstümə bıçaq çəkib cibimdəki sonuncu manatı qopara, evə gec qayıtdığımı bilib avtobsuna gecikdirə, ya da nə vaxtsa qaranlıq və dar küçələrindən birində yolumu səhv saldırıb bir anda  çaşbaş qoya bilərdi. Düzünü desəm, əvvəllər bu nəhəng şəhərin getdikcə bitməyən yollarından, baxdıqca tükənməyən eyvanlarından  və də anadangəlmə bir-birinə yad adamlarından qorxurdum. Bakı məni özümə çoox kiçik hiss etdirirdi. Sırf öz kiçikliyimi kəşf etmək üçün  şəhəri daha yaxından tanımaq istəyirdim.  O hüzünlü filmdə deyildiyi kimi başqa şəhərlərdən fərqli olaraq Bakının bitmək kimi ilahi bir özəlliyi vardı. Bakı dənizdə qutarırdı. Dənizdən o tərəfə Bakını balıqlarla, yosunlarla, qayalarla bölüşməli olurdun.

Kasıblıqdan qabağına çıxan hamıya dil göstərən köhnə ayaqqabılarımın şəhərin tozuna bulaşdığı o birinci gündən özümü bir anlıq  şəhərin əşyası kimi hiss eləmişdim. Yəni bir anlıq bu şəhərin heykəlləri, parkları, ağacları kimi mən də hamının olmuşdum. Yəni həm də bir anlıq nə vaxtsa yıxılmaq, dağılmaq və də kəsilmək ehtimalım var idi. Uzun zamandan sonra anladım ki,  Bakı yalnız bahalı küçələrində boş-boş veyillənən bomjların, yeraltı kafelərində bütün gün içib yad dildə şeirlər yazan şairlərin deyildi. O həm də daha çox Şəhidlər xiyabanında görünən o boz pişiyin idi, nəvəsini Fəxri xiyabanda gəzdirib heykəllərlə ölümsüzlüyünü torpağa möhürləmiş insanlara tamaşa edən o müqəddəs qocanın idi.

Şəhərin bir üzü dənizə baxırdı. Hərdən tez-tez yuxuda gördüyüm kimsəsiz qocanın damağındakı çürük dişlər kimi adamlar da tək-tək sahilə yığılıb uzaqları seyr edirdlər. Elə həmin günlərdən biri idi. Elə bil dəniz də qıvrım saçlarım kimi dağınıq və pırtlaşıqdı. Evdə ovcum boyda aynam vardı. Aynanı bekar günlərimdən birində dostumu çantasından çırpışdırmışdım. Beləcə aynanı sol əlimə alıb sağ əlimin kobud barmaqlarından daraq kimi istifadə edərək bircə hərəkətlə saçlarımı sol və yuxarı hissəyə darayırdım. Və nə vaxt onu görsəm saçlarımdan əvvəl bədənimin sol və yuxarı hissəsi tərpənməyə başlayırdı. O cıqqılı bir qız idi. Əlləri lap ovcum boydaydı. Sanki Tanrı o qızı yaratmamışdan əvvəl əllərini ovcuma biçmişdi. O, əlləri olduğunu yalnız ovcumdaykən xatırlayırdı. Mən də ovcumu ilk dəfə onun əllərindəykən tanımışdım. O, məni ilk dəfə ovcumla tanış eləmişdi.

O qızı harda və necə tanıdığımı heç xatırlamıram. Əslində bu haqda heç vaxt düşünməmişəm. Bircə bilirdim ki, hər gün saat 5 də İçərişəhər metrosunun qarşısındakı Şeyx Şamil küçəsində yerləşən o mübhəm kafedə  görüşməliyik. Görüşürdük, ancaq eləcə susmaq üçün görüşürdük. Bir müddətdən sonra anladım ki, danışmasaq da bir-birimizi asanlıqla başa düşürük. Bir də görürdün qəfil küləklər əsir. Bakı belə küləklərə öyrəncəlidir. Həm də o qızın nazik ayaqları   şəhərin beton döşəmələri , ciyərlərə vərəm kimi hopan ağac kökləri qədər torpağı möhkəm quclamamışdı. Elə fikirləşirdin bircə möhkəm külək əssə alıb aparacaq. Ona görə nə vaxt külək əssə əllərindən yapışırdım. Elə möhkəm tutmurdum. Elə bil ki, əlində göyərçi saxlayırsan. Bir az möhkəm sıxsan ölə, bir az boş saxlasan uçub gedə bilərdi.  O bir söz var e biz görüşən günə daş yağmalıydı, yağış yağdı, aşıq olduq. Bax, biz də nə zaman görüşürdüksə külək əsirdi. Bakıya hələ də minnətdaram, küləyinə bircə dəfə də icazə vermədi ki, o cıqqılı qızın əllərindən əl çəkəm. İndi nə vaxt külək əssə elə fikirləşirəm ki, daha bir cıqqılı qızın əlləri göyərçinə çevrilib sakitcə öz yuvasında uyuyur. 

O qızla bütün payız görüşdüm. Hər şey olduğundan daha gözəl idi. Ancaq dərslərim geriləmişdi. Səhərə qədər eyvanda oturub siqaret çəkə-çəkə həmin qızı düşünürdüm. Səhər dərslərə gecikirdim. Bütün fənlərdən qayıb limitində idim. Mənə elə gəlirdi ki. hər şey yaxşı olacaq. Təəssüf ki, reallıq çox az vaxt yolunu  arzularımızın cığırından salmır. Ardınca qış imtahan sesiyası başladı. Bircə dəfə də kitab üzü açmamışdım deyə imtahanlara çətinliklə hazırlaşırdım. Sualları  tək-tük oxuyurdum, hərdən oxumurdum. Başımın tamam imtahanlara qarışdığını getdikcə o qızı yaddaşımdan qoparıb atdığımın fərqində deyildim. Qəribədir, indi fikirləşirəm qızın heç telefon nömrəsini də bilmirdim. Bəlkə də, heç telefonu da yox idi. Bircə həmin kefədə görüşərdik, saat 5 də. Deyəsən elə orda da tanış olmuşduq. İmtahanları verib qutardım. Rayona qayıdıb bir neçə həftəlik istirahət etdikdən sonra yenidən bu miskin şəhərə yola düşdüm. Yenidən həmin qızı xatırlayıb yenidən kafeyə getdim. saat düz 5 də. Ancaq yox idi. Düzü, kimdənsə soruşmağa da həvəsim olmadı. Bir də həmin qızı görmədim. Sanki bir anda buxar olub yoxa çıxmışdı. Göyərçin olub uçmuşdu. Əllərini də əbədiyyən özüylə aparmışdı. 

Bilmirəm, bu bəlkə də təsadüf idi. Ancaq sanki həmin qızdan sonra qorxduğum nə varsa hamısı başıma gəlmişdi. Yəni, gecənin birində üstümə bışaq çəkilib cibimdəki sonuncu manat qoparılmışdı, evə gec qayıtdığım bir axşam avtobusa gecikmişdim, Bakının nə vaxtsa qaranlıq və dar küçələrində yolumu azıb çaşbaş qalmışdım...  O qızdan sonra, hər şey sonra olmuşdu...